Ο έλεγχος επιβάλλεται. Γιατί δεν γίνεται;
Σχεδόν οι έξι στους δέκα διαβητικούς δεν ελέγχουν την όρασή τους μία φορά τον χρόνο, παρά τις συστάσεις των ειδικών. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε έρευνα επιστημόνων από το Wills Eye Hospital στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ και το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), από τους 2.000 ασθενείς, ηλικίας 40 ετών και άνω, σχεδόν οι έξι στους δέκα (το 58%) είπαν ότι δεν κάνουν τις απαραίτητες ετήσιες εξετάσεις.
«Είναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουν Σακχαρώδη Διαβήτη (Σ.Δ.) αναπτύσσει αλλοιώσεις στο βυθό του ματιού», μας λέει ο Γεώργιος Καλαντζής, FRCOphth, FEBO, Επ. Καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Λιντς, Μεγ. Βρετανίας και διευθυντής Πανεπιστημιακής Οφθαλμολογικής Κλινικής St. James Hospital, Leeds, Μεγ. Βρετανίας. «Η βαρύτητα της προσβολής», συμπληρώνει, «συνήθως σχετίζεται με την καλή ή κακή ρύθμιση του σακχάρου, καθώς και την έγκαιρη διάγνωση. Είναι δυστυχώς αληθές ότι ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών που πάσχουν από Σ.Δ. δεν κάνουν τον ετήσιο οφθαλμολογικό έλεγχο ως οφείλουν».
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης παρουσιάζει δραματική αύξηση τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με εκπροσώπους της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων – Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη περίπου 11% του γενικού πληθυσμού πάσχει από τη νόσο.
Οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου Ι υπολογίζονται σε 190.000 και όσοι πάσχουν από διαβήτη τύπου ΙΙ σε 990.000. Όπως τονίζει ο καθηγητής Γ. Καλαντζής, «όταν οι διαβητικοί δεν ελέγχουν τακτικά την όρασή τους έχει ως συνέπεια η βλάβη που αναπτύσσεται στο βυθό του οφθαλμού, η λεγόμενη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, να αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης σε άτομα 20-60 ετών. Επίσης, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η πέμπτη συχνότερη αίτια τύφλωσης, η οποία είναι αποτρέψιμη εφόσον υπάρξει έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση».
Εξετάσεις για τους ασθενείς με Σ.Δ.
Οι εξετάσεις που απαιτούνται μία φορά κάθε χρόνο για τους ασθενείς με Σ.Δ. περιλαμβάνουν τον έλεγχο του βυθού στα μάτια (βυθοσκόπηση), καθώς και τη μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, επειδή υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης γλαυκώματος. Αυτές οι εξετάσεις βοηθούν στην έγκαιρη διάγνωση οποιωνδήποτε αλλοιώσεων στο μάτι λόγω σακχάρου και συνεπώς στην έγκαιρη θεραπεία τους.
Απαραίτητος ο οφθαλμολογικός έλεγχος
Δέκα χρόνια μετά τη διάγνωση του διαβήτη όλοι οι ασθενείς εμφανίζουν από ελάχιστες έως βαρύτατες αλλοιώσεις στον αμφιβληστροειδή. Επιπρόσθετα, έχει υπολογιστεί ότι οι ασθενείς με αθεράπευτο διαβήτη διατρέχουν 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για απώλεια όρασης από ό,τι ο γενικός πληθυσμός. Όπως τονίζει ο καθηγητής Γ. Καλαντζής «η αναγκαιότητα ετήσιου οφθαλμολογικού ελέγχου των ασθενών με Σ.Δ. πρέπει να επισημαίνεται από τους ιατρούς που ρυθμίζουν το σάκχαρο (Διαβητολόγοι, Ενδοκρινολόγοι, Παθολόγοι). Σημαντικότατο ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης γνωστοποιώντας την αναγκαιότητα και χρησιμότητα του ετήσιου οφθαλμολογικού ελέγχου σε ασθενείς με Σ.Δ.
Όταν ο διαβήτης παραμένει αρρύθμιστος έχει ως αποτέλεσμα την ενδεχόμενη εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών. Αυτές οφείλονται είτε στις βλάβες των μικρών αιμοφόρων αγγείων (μικροαγγειοπάθεια), είτε στις βλάβες των μεγαλύτερων αγγείων (μακροαγγειοπάθεια). Οι πρώτες βλάβες εμφανίζονται τους αμφιβληστροειδείς χιτώνες των οφθαλμών, τα νεφρά και τα διάφορα νεύρα του σώματος. Περίπου το 21% των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 έχουν ήδη αναπτύξει διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια όταν διαγιγνώσκονται με διαβήτη. Σχεδόν το 100% των πασχόντων από διαβήτη τύπου 1 και πάνω από το 70% των πασχόντων από διαβήτη τύπου 2 αναπτύσσουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς απώλεια όρασης, σύμφωνα με έκθεση του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Τα πρώτα σημάδια του διαβήτη στο μάτι:
• Συνήθως τα πρώτα σημάδια του διαβήτη από το μάτι τα παρατηρούμε στο 95% των ασθενών με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη (τύπου 1 ) μετά 15 χρόνια από την εγκατάστασης του διαβήτη.
• Στους διαβητικούς που ανέπτυξαν την νόσο σε μεγαλύτερη ηλικία συνήθως τα βλέπουμε κατά την οφθαλμολογική εξέταση (τύπου 2).
• Οι διαβητικές αλλοιώσεις στα παιδιά που πάσχουν από νεανικό διαβήτη παρουσιάζονται συνήθως στην εφηβεία.
• Η διαβητική νόσος του ματιού αποτελεί το κυριότερο αίτιο απώλειας της όρασης.
Η Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, οφείλεται στην “κακή ποιότητα” των αγγείων, την διαρροή από τα τοιχώματά τους και σε αποφράξεις. Επίσης προκαλείται συσσώρευση υγρού στην ωχρά, με αποτέλεσμα να χάνεται η κεντρική όραση. Οι αποφράξεις των αγγείων προκαλούν μειωμένη οξυγόνωση στο μάτι γεγονός που οδηγεί σε δημιουργία νέων αγγείων προκειμένου να φτάσει πιο πολύ οξυγόνο στους ιστούς. Δυστυχώς αυτά τα νεοαγγεία διεισδύουν στο υαλοειδές, αιμορραγούν και προκαλούν ξαφνικά σημαντική απώλεια της όρασης που μπορεί να αντιμετωπιστεί με χειρουργείο (υαλοειδεκτομή και Laser φωτοπηξία). Σε προχωρημένα στάδια προκαλείται αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι ο διαβήτης επιταχύνει την εμφάνιση και εξέλιξη του καταρράκτη, μία νόσο που θολώνει τον φακό του ματιού και αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση.
Συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Αρχικά μπορεί να μην υπάρξουν συμπτώματα, καθώς το είδος των βλαβών που συνήθως προκαλεί ο διαβήτης είναι σταδιακές και συνεπώς εντοπίζονται δύσκολα. Όταν τελικά εμφανιστούν συμπτώματα, αυτά εξαρτώνται από τον οφθαλμικό ιστό και περιλαμβάνουν:
• Μυοψίες και φωταψίες
• Θολή όραση
• Μαύρα στίγματα
• Απώλεια όρασης
• Έχετε διαταραχές στην αντίληψη των χρωμάτων.
Τα συμπτώματα αυτά ανιχνεύονται δύσκολα και για τον λόγο αυτό συνιστούμε στους διαβητικούς να ελέγχουν τα μάτια τους σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η φροντίδα των ματιών και η προστασία της όρασης για τους διαβητικούς ασθενείς: Ο ικανοποιητικός έλεγχος του διαβήτη μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο να προκληθεί βλάβη στο μάτια και στην όραση.
Τα σημαντικότερα μέτρα για την προστασία της όρασης που μπορεί να πάρει ο διαβητικός ασθενής, είναι:
• Να υποβάλλεται σε τακτική οφθαλμολογική εξέταση κάθε χρόνο.
• Να απευθυνθεί αμέσως τον οφθαλμίατρο εάν παρατηρήσει οποιαδήποτε αλλαγή στην όραση του και να μην περιμένει για την επόμενη προγραμματισμένη σας επίσκεψη.
• Να ελέγχει καθημερινά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του.
• Να ελέγχει καθημερινά την αρτηριακή του πίεση.
• Να ελέγχει τακτικά τη χοληστερόλη του.
• Να σταματήσει το κάπνισμα.
Ο διαβήτης είναι μια κουραστική και ύπουλη πάθηση που χρειάζεται πολύ προσοχή. Συνεπώς για να προστατέψετε τα μάτια σας από αυτόν κάνετε τακτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους, ακολουθείτε τις οδηγίες των ειδικών, διότι η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να είναι σωτήρια για την όρασή σας.